De Heks van Mechelen
2009
Historisch drama van Luc Van Den Briele*
"Zy heeft lange gehangen in de pallye sonder dat sy van pynen oyt heeft geroepen, sonder oyt eenen traen gelaten te hebben..."
Dit avondvullend historisch spel verteld het leven van Katlijne Janssens. Een vrouw die op 4 januari 1642 in Mechelen het slachtoffer werd van de heksenvervolging in Europa tijdens de Renaissance.
Wanneer Katlijne Janssens op zeer jonge leeftijd door beide ouders wordt achtergelaten bij familie begint haar levenslange dwaaltocht. Op haar pad ontmoet zij een (Satanische) kwakzalver die haar de geneugte leert kennen van allerlei mysterieuze hallucinerende kruiden. Deze man zal haar verschillende keren in haar leven opzoeken. Eén keer zorgt hij ervoor dat ze onderdak krijgt in een herberg ‘Het Hof van Spaniën’ waar zij zal aangezet worden tot prostitutie.
Een opéénvolging van onverklaarbare voorvallen zorgen voor de geruchtenmolen over duistere krachten. Een duiveluitdrijving kan Katlijne niet weerhouden van bekentenissen over bezoeken die ze deed aan feesten voor de duivel. Ze doet verhalen over een contract met de duivel dat ze tekende met haar bloed. Katlijne moet vluchten en komt in Mechelen terecht. Hier zal zij als dienstmeid werken. Ook hier kan ze de geruchten over dat ze een heks zou zijn niet ontwijken. Verschillende “getuigenissen” over onverklaarbare toevallen leiden tot een proces.
In de Brusselspoort van Mechelen zal Katlijne Janssens ondervraagd worden en urenlang gefolterd. Het vinden van een duivelsmerk en de teksten uit de ‘Heksenhamer’ in combinatie met de onmenselijke folteringen leiden tot een “verklaring” van Katlijne. De dag nadien zal zij na het bevestigen van haar verhaal worden gewurgd en verwezen naar de brandstapel.
Een historisch stuk want het is gebaseerd op waargebeurde feiten.
Het verhaal van Katelijne Janssens, één van de laatste vrouwen, die als heks veroordeeld, stierven op de Grote Markt van Mechelen. Ze heeft haar laatste dagen gevangen gezeten in één van de torens van de Brusselpoort. Daar hangt trouwens een gedenkplaat om haar nagedachtenis levend te houden. Het hele verhaal speelt zich af tijdens “De Gouden Eeuw”. Maar die edelmatalen titel had alleen betrekking op Holland. Hier in Vlaanderen kreunden de mensen onder de armoede, de verdrukking door de Spanjaarden, de “Plakkaten” (wetten) van de koning. Hoewel de Geuzenopstand in de kiem was gesmoord door moordenaars, zoals de bende van de Hertog van Alva, smeulde de opstand toch nog zachtjes op de achtergrond. Het centum van het verzet bevond zich toen in Aalst. De Inquisitie had haar activiteiten op een laag pitje gedraaid en, als gevolg op de felle kritiek van o.a. de Jezuïeten, werden heksenvervolgingen met meer omzichtigheid benaderd. Nochtans bleven godsdienstfanatici en bijgeloof een erg vruchtbare bodem om de meest wilde verhalen te voeden. In naam van God werden de meest waanzinnige oordelen geveld. God, waar hebben we dat nog gehoord. Juist. Zo wordt een stuk dat zich afspeelt op het einde van de Middeleeuwen weer brandend actueel. In de strijd tussen “Goed” en “Kwaad” is het soms onduidelijk wie wat is. Zolang het kwaad geschiedt in naam van het goed, kunnen we het verantwoorden.
Bewerking en regie: Johan Lutgen
Met: Ann Corthout, Peter Dillen, Maurice Claes, Guido Verbraeken, Steven Tielemans, Maria Torfs, Claris Verlinden
Matthias De Bot, Sanne Goyvaerts, Kristine Verbraeken, Eveline Scheerens, Tine Peeters, Evi Mattheus,
Chloé Goyvaerts en Thomas Vleugels
*Van dit theaterstuk werd op vraag van het Mechels Miniatuur Theater door de auteur een uitgebreide versie geschreven. Deze uitgebreide versie is nu gepubliceerd onder de titel “Heksen” en omvat de heksenvervolging in zijn totaliteit. Het verhaal van Katlijne Janssens komt hier enkel in het tweede deel aanbod.